اگر شما از مشکل فک رنج می برید و این مشکل فقط با انجام ارتودنسی قابل حل نیست، احتمالا جراحی فک برای شما راه مناسبی محسوب می شود. جراحی فک برای ترمیم یا مرتب کردن شکل فک یا اصلاح موقعیت فک توسط جراحان فک و صورت انجام می گیرد و ممکن است به حضور یک متخصص ارتودنسی نیز نیاز باشد. جراحی فک انواع مختلفی دارد که با توجه به مشکل بیمار، نوع جراحی تعیین می شود. جراحی فک می تواند شامل جراحی فک بالا، جراحی فک پایین، جراحی فک بالا و پایین (ارتوگناتیک) و جراحی جلو کشیدن نوک چانه یا زاویه سازی فک باشد. ما در این مقاله به بررسی جراحی فک پایین (استئوتومی فک پایین) پرداخته ایم، لذا تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
استئوتومی فک پایین
به طور کلی جراحی استئوتومی (Osteotomy) به جراحی اصلاح استخوان اطلاق می شود. در بعضی مواقع اصلاح دندان ها و نحوه گاز گرفتن تنها با ارتودنسی امکان پذیر نیست، به همین علت استخوان‌های صورت و فک با یکدیگر در تعادل نیستند. استئوتومی یا جراحی فک پایین، ارتباط بین فک پایین و فک بالا را تغییر داده و این مشکلات را اصلاح می کند. این جراحی معمولا تحت بیهوشی عمومی انجام می شود.
هدف از جراحی فک پایین، اصلاح مشکلات و ناهنجاری های فکی مانند جلو یا بزرگ بودن فک پایین، انحراف یا کجی فک ،درد و اختلالات مفصل گیجگاهی فکی و همچنین عقب رفتگی چانه، رشد نامتناسب فک و مشکلات ناشی از جویدن غذا به دلیل مشکلات فک پایین است. این جراحی توسط متخصص جراحی دهان، فک و صورت به منظور اصلاح مشکلات فکی- دندانی انجام می شود.
جراحی فک پایین چگونه انجام می شود؟
تقریبا می توان گفت که این جراحی به طور کامل در داخل دهان انجام می گیرد. در نتیجه ایجاد جای زخمی روی پوست صورت و فک، تا حد امکان کاهش می یابد. پروسه جراحی شامل مراحل زیر است:
- ایجاد برش از طریق لثه در پشت دندان های عقب به جهت دسترسی به استخوان فک
- بریدن فک پایین با یک اره کوچک برای شکستن آن به صورت کنترل شده
- انتقال به موقعیت جدید خود و ثابت شدن در جای خود با صفحات و پیچ های فلزی کوچک
- در بعضی مواقع، ممکن است برای وارد کردن پیچ ها، نیاز به ایجاد یک برش کوچک روی پوست صورت باشد. این برش ۲-۳ میلی متر طول داشته و معمولا تنها به یک بخیه برای نگه داشتن آن نیاز است و تقریبا هیچ اثری از ان باقی نمیماند.
- لثه داخل دهان نیز با بخیه های قابل جذب دوخته شده که روند بهبودی آن، در حدود دو هفته یا بیشتر طول می کشد.
بیشتر بخوانید: جراحی ایمپلنت دندان چیست؟
عوارض و اثرات جراحی فک پایین
چنانچه جراحی استئوتومی فک پایین توسط پزشک متخصص و با تجربه انجام شود، عوارض جانبی جدی نخواهد داشت. با این حال اثرات جراحی به صورت کوتاه مدت در این عمل طبیعی است. این عمل معمولا دردناک نیست با این حال در صورت بروز درد، پزشک متخصص، مسکن های معمولی تجویز می کند که بخوبی درد را کنترل میکند. بیشترین احتمال بروز درد، معمولا در روزهای اول بعد از عمل است که شدید نیست و معمولا پس از چند روز از بین می رود.
از آن جایی که جلوگیری از بروز عفونت بسیار اهمیت دارد، تا زمانی که بیمار در بیمارستان است، معمولا باید از طریق وریدی آنتی بیوتیک تزریق شود. بعد از خروج از بیمارستان نیز بیمار باید به مصرف مسکن و یک دوره آنتی بیوتیک ادامه دهد.
بلافاصله پس از عمل صورت متورم شده و احساس سفت شدن در صورت و فک ایجاد می شود. این سفت شدن می تواند مانع باز و بسته کردن فک شود که البته امری موقتی است. همچنین احتمال احساس ناراحتی در گلو طبیعی بوده و ممکن است عمل بلع در روز های ابتدایی بعد از جراحی کمی دشوار باشد.
میزان تورم و کبودی در افراد مختلف، متغیر است اما به طور کلی در روز دوم یا سوم پس از عمل فرد بیشترین میزان تورم و کبودی را حس می کند. برای کاهش تورم می توان از کمپرس سرد استفاده کرده و به هنگام خوابیدن، به پشت خوابید. بیشتر تورم بعد از دو هفته از بین رفته و اثرات آن به مرور زمان کمتر می شود. در کل در روز های اول بعد از عمل ممکن است شرایط کمی نامطلوب باشد، اما بزودی همه چیز به روال عادی باز خواهد گشت.
دوره نقاهت و بهبودی جراحی فک پایین
مدت زمان بستری شدن بیماران در بیمارستان می تواند برای هر بیمار متفاوت باشد، اما اکثر بیماران یک یا دو شب پس از جراحی در بیمارستان بستری می مانند و قبل از مرخص شدن از بیمارستان، موقعیت فک بیمار با اشعه ایکس بررسی می شود. دوره نقاهت و زمان بازگشت به فعالیت های روزمره بیمار پس از ترخیص، متفاوت است و همچنین به نوع کار شخص بستگی دارد. معمولا مرخصی از کار تا حدود سه هفته بعد از عمل توصیه می شود. لازم به ذکر است که تا 48 ساعت پس از بیهوشی عمومی، بیمار قادر به رانندگی یا کارهایی از این قبیل نخواهد بود.
آیا می توان بعد از جراحی به طور عادی غذا خورد؟
در ابتدا این امکان وجود ندارد. برای یک یا دو روز اول فقط باید مایعات نوشیده شود. سپس باید یک رژیم غذایی نرم را پیش برده و به تدریج طی چند هفته به غذای معمولی رسید. توجه داشته باشید که از جویدن با فشار زیاد و حتی خرد کردن موادغذایی سفت تا ماه ها اجتناب نمایید.
خطرات احتمالی جراحی استئوتومی فک پایین
اساسا تمام جراحی ها دارای عوارض و خطرات احتمالی هستند، اما این جراحی در مقایسه با عمل های دیگر، دارای عوارض و خطرات بسیار کمتری است. این خطرات عبارتند از:
- خونریزی: در شب اول مقداری خونریزی از بخیه ها انتظار می رود. با این حال، خونریزی زیاد غیرمعمول است و در صورت وقوع، معمولاً می توان با اعمال فشار بر روی ناحیه به مدت حداقل 10 دقیقه با یک دستمال یا سواب، خونریزی را متوقف کرد.
- بی‌حسی: لب پایینی بعد از عمل بی‌حس و گزگز می‌شود. این بی حسی ممکن است تا چندین ماه ادامه داشته باشد.
- عفونت: صفحات و پیچ های کوچکی که فک را در موقعیت جدید نگه می‌دارند، معمولاً برای همیشه در جای خود باقی می‌مانند، اما در صورت عفونی شدن، باید برداشته شوند. در صورت بروز این اتفاق، معمولاً تا چند ماه پس از جراحی مشکلی بوجود نمی آید.
کلام آخر
در انتها باید گفت که جراحی فک معمولاً برای کمک به تنظیم مجدد یا اصلاح تراز فک انجام می شود و جراحی استئوتومی فک پایین به طور اختصاصی، مشکلات و ناهنجاری های فک پایین را برطرف می کند. اگرچه این جراحی به طور کلی بی خطر است، اما خطراتی در ارتباط با آن وجود داشته که باید حتما با پزشک متخصص مطرح کرده و پس از آگاه شدن از آن، برای جراحی اقدام کرد. توجه داشته باشید که داشتن مهارت و تجربه کافی در انواع جراحی های فک می تواند به کاهش عوارض احتمالی و خطرناک کمک کند.
